มรณกาลของฮัจญีมูร็อค (Hadji Murad)

ฮัจญีมูร็อดรู้สึกว่าชะตากรรมส่งยิ้มให้กับเขาเสมอเขา มั่นใจในโชคของเขาทุกครั้งเขาเชื่อล่วงหน้าว่าภารกิจของเขาจะสำเร็จการรบ กว่าร้อยครั้งที่ผ่านมาทำให้ชื่อเสียงของเขาเลื่องลือไปทั่ว นักรบหนุ่มผู้นำทัพที่มิเคยพ่าย กล้าหาญและชาญฉลาด เขาเชื่อว่าวันหนึ่งเมื่อซาร์แห่งรัสเซียประทานกำลังสนับสนุนแก่เขา เขาจะกวาดอวาเรียไว้ในกำมือ ชามิลจะเป็นเพียงอดีต ไม่สิไม่ใช่เพียงอวาเรีย แต่เป็นเชสเนียทั้งหมดเขาจะปกครองเชสเนียเอง นี่เป็นฝันของนักรบผู้ไม่ยอมแพ้

นวนิยายขนาดสั้นเล่มนี้เขียนในระหว่างปี 1896 ถึง 1904 ในระหว่างสองทศวรรษสุดท้ายในชีวิตของเขา แต่มันถูกเผยแพร่ในปี 1912 หลังจากตอลสตอยเสียชีวิตไปแล้วและถูกเซ็นเซอร์อย่างรุนแรงจนกระทั่งซาร์แห่ง รัสเซียถูกโค่นลงในปี 1917 เรื่องนี้จึงอาจถือได้ว่าเป็นงานชิ้นสุดท้ายของเขา แต่เนื้อหาย้อนกลับไปในปี 1851 คือหลังจากที่เขาเพิ่งพยายามจะเป็นนักเขียน ซึ่ออายุได้เพียง 23 ปีและได้เข้าเป็นทหารในกองทัพรัสเซียอยู่สี่ปี ตอลสตอยเขียนเรื่อง มรณกาลของฮัจมูร็อด โดยใช้เทคนิคการเขียนแบบมีเค้าโครงเรื่องหลายเค้าโครงและมีการเปรียบเทียบ และตัดกันอย่างไม่เปิดเผยระหว่างวิธีเล่าเรื่องหลายเรื่องในขณะเดียวกันซึ่ง ทำให้เขามีชื่อเสียงโดดเด่น